Europa. Nasza historia
Seria podręczników „Europa. Nasza historia / Europa – Unsere Geschichte” przeznaczona jest dla klas 5-8 szkoły podstawowej i powstała przy ścisłej współpracy Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych SA i wydawnictwa Eduversum z Wiesbaden. Wydawców wspierały polskie i niemieckie instytucje rządowe i naukowe, przede wszystkim Wspólna Polsko-Niemiecka Komisja Podręcznikowa Historyków i Geografów.
Celem projektu było przygotowanie przez polsko-niemiecki zespół pakietu identycznych podręczników w języku polskim i niemieckim do nauki pełnego kursu historii. Główny nacisk twórcy pakietu chcieli położyć na historię Europy zawartą w Zaleceniach wypracowanych przez polskich i niemieckich ekspertów Komisji Podręcznikowej, ale z założeniem, że zostaną również zrealizowane treści narodowe przewidziane przez podstawy programowe w obu krajach.
Ponieważ zaakceptowana przez Radę Zarządzającą koncepcja projektu serii „Europa. Nasza historia” nie przewidywała opracowania specjalnego podręcznika do klasy 4. (w polskiej podstawie programowej to propedeutyka przedmiotu), proponujemy nauczycielom w tej właśnie klasie pracę z podręcznikiem Wojciecha Kalwata i Małgorzaty Lis pt. „Historia. Podręcznik. Szkoła podstawowa. Klasa 4”. Został on dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu podręczników przeznaczonych do kształcenia ogólnego do nauczania historii w szkole podstawowej pod numerem 882/1/2017.
Poznaj nasz cykl
„Europa. Nasza historia” to seria podręczników przeznaczona do użytku na lekcjach historii w klasach 5–8 szkoły podstawowej. Prezentuje ona nowoczesne podejście do dziejów Europy, ukazując je z różnych perspektyw, ucząc krytycznego myślenia i wyciągania wniosków z przeszłości.
Struktura podręczników:
- Strony działowe w sposób obrazowy wprowadzają najważniejsze zagadnienia danego rozdziału i formułują tematy przewodnie.
- Rozdziały i podrozdziały zawierają:
- teksty wprowadzające, zachęcające do stawiania pytań i do poszukiwania w tekście odpowiedzi na nie,
- teksty autorskie przedstawiające temat językiem zrozumiałym dla ucznia i dostosowanym do jego wieku,
- różnorodne materiały dydaktyczne – źródła tekstowe i ikonograficzne, mapy, schematy czy rysunki rekonstrukcyjne stworzone z myślą o urozmaiconej i interesującej lekcji.
Podręcznik zawiera ponadto specjalne elementy, które mają ułatwić uczniowi naukę i wieloperspektywiczne spojrzenie na podane fakty. Są to:
- Punkty widzenia prezentujące różne opinie historyków o opisywanym wydarzeniu i zachęcające do dyskusji na temat ukazanych ocen.
- W tym samym czasie w Europie służące osadzeniu danego zagadnienia w szerszym kontekście, co ma umożliwić uczniom lepsze poznanie i zrozumienie procesów historycznych.
Poznaj podręczniki z cyklu Europa. Nasza historia
Cykl posiada nr dopuszczenia MEN 1120/1,2/2021
Podręcznik składa się z 12 działów. Pierwszy z nich ukazuje metody pracy historyka, przedstawia rodzaje źródeł oraz uczy podstawowych zasad chronologii. Pozostałe działy zawierają omówienie dziejów człowieka od czasów prehistorycznych do końca średniowiecza. Obok narracji autorskiej i wielu materiałów źródłowych, podręcznik wyróżnia bogata szata graficzna z rysunkami rekonstrukcyjnymi Marka Szyszko i przekrojowymi grafikami komputerowymi.
Uzupełnieniem podręcznika jest dodatek Europa. Nasza historia. Historia w źródłach, obrazach i odwołaniach do współczesności kl. 5. Zawiera on materiały wymagane przez polską podstawę programową, które nie weszły do wspólnego podręcznika.
Warsztaty historyka, czyli strony uczące analizy i interpretacji różnych typów źródeł historycznych oraz zachęcające do krytycznego spojrzenia na tworzenie świadomości historycznej. Pokazują, że źródłem historycznym może być dokument, zdjęcie lub obraz czy fragment utworu literackiego. Zamieszczone na marginesie pytania pomocnicze pokazują różne etapy pracy z materiałem źródłowym.
Testy kompetencji na końcu każdego rozdziału, służące sprawdzeniu i utrwaleniu zdobytej wiedzy oraz nowych umiejętności. Ciekawe zadania o różnorodnym stopniu trudności mogą być realizowane przez uczniów samodzielnie lub w grupach.
Rubryki Przeszłość w teraźniejszości ukazujące, jak bardzo omawiane wydarzenia i procesy wpłynęły na naszą teraźniejszość i to, co nas otacza. Uświadamiają, że dziedzictwo minionych epok stale jest obecne w naszym codziennym życiu.
Strony działowe zawierające krótki tekst wprowadzający w najważniejsze zagadnienia nowego rozdziału. Teksty kończą się pytaniami, na które odpowiedź uczeń znajdzie w rozdziale. Mapa i oś czasu pomogą usytuować nowe treści w czasie i przestrzeni, a ilustracja ma zobrazować to, co w rozdziale najistotniejsze. Każdy dział oznaczono innym kolorem, aby łatwiej było odnaleźć go wśród innych.
Na stronach rozpoczynających lekcję znajduje się krótki tekst wprowadzający i oś czasu. Mapa W tym samym czasie w Europie informuje o wydarzeniach, które rozgrywały się równolegle do opisanych w lekcji. Na końcu strony znajdują się polecenia do źródeł i ilustracji, które zostały wykorzystane.
Co o naszym podręczniku powiedziano?
Ten podręcznik historii Europy, napisany z perspektywy obu krajów, opracowany przez polskich i niemieckich historyków i dydaktyków, stanowi prawdziwą nowość. Krótko mówiąc, to książka nowatorska, pod wieloma względami innowacyjna, a zarazem przełomowa, która znakomicie spełnia wymogi dydaktyki i nauki przedmiotu i jednocześnie może wytyczyć nowe szlaki także pod względem politycznym.
Przewodniczący jury ekspertów prof. dr hab. Karl Heinrich Pohl, Uniwersytet Christiana Albrechta w Kilonii (2021)
71 lat po zakończeniu drugiej wojny światowej, która – wydawało się wtedy – nieodwołalnie podzieli nasze społeczeństwa na wiele pokoleń, możemy przedstawić dziś państwu efekt wyjątkowego wspólnego projektu: polsko-niemiecki podręcznik historii (…).
Podręcznik ma charakter praktyczny, ponieważ od tej pory polscy i niemieccy uczniowie będą mogli poznawać wspólną historię Europy widzianą z tej samej perspektywy. Pozwoli to młodym ludziom lepiej zrozumieć wrażliwość historyczną sąsiadów, ułatwi dialog, pozwoli uwolnić się od stereotypów i nauczy większej tolerancji. (…) Publikacja ta pokazuje, jak szybko udało się nam wspólnym wysiłkiem doprowadzić do normalizacji w relacjach dwustronnych. Jest też przejawem dojrzałości i otwartości obu krajów oraz gotowości do rozmowy na wszelkie, nawet najbardziej trudne i wrażliwe tematy.
Minister Spraw Zagranicznych RP Witold Waszczykowski (Berlin 2016)
Trud opłacił się. To wspaniała książka, która uczula na marzenia, ale i traumę, które łączą Polaków i Niemców; książka pomoże w sformowaniu wspólnego niemiecko-polskiego spojrzenia na historię, na jej ciemne strony, które i na naszych czasach odcisnęły piętno, ale także na jasne strony naszej wspólnej historii.
Minister Spraw Zagranicznych RFN Frank-Walter Steinmeier (Berlin 2016)
Dyskusja dotycząca pamięci narodowej była i jest nigdy nie kończącym się procesem, który w wielu częściach świata doprowadził i ciągle jeszcze prowadzi do konfliktów. Wspólna rozmowa prowadzona ponad granicami może przyczynić się do pojednania, do przezwyciężenia różnic zdań w społeczeństwach i między społeczeństwami. Pierwszy tom polsko-niemieckiego podręcznika do historii jest symbolem takiego dialogu wykraczającego daleko poza granice Polski i Niemiec.
Dyrektor Instytutu Międzynarodowych Badań Podręcznikowych im. Georga Eckertaw Brunszwiku prof. dr hab. Eckhardt Fuchs, naukowy koordynator projektu po stronie niemieckiej
Najważniejsza innowacja naszego transnarodowego podręcznika polega na tym, że uczniowie zapoznają się z materiałem nie tylko przez pryzmat swojej narodowej historii. Dzięki temu zyskują świadomość, że istnieją inne doświadczenia, które należy przyjąć z uwagą, by umożliwić porozumienie na równym poziomie.
Dyrektor Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie, dr hab. prof. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego Igor Kąkolewski, naukowy koordynator projektu po stronie polskiej
Biorą z nas przykład
- Polsko-niemiecki projekt podręcznika „Europa. Nasza historia / Europa – Unsere Geschichte” jest drugim na świecie pakietem podręczników transnarodowych. Jako pierwsi wspólny podręcznik przygotowali Francuzi i Niemcy na początku XXI w. Prace nad podobnymi materiałami podjęli też historycy i nauczyciele w innych rejonach świata, uznając wspólny podręcznik do historii za ważny element pojednania między narodami. Nad taką publikacją do dziejów XX w. pracują obecnie Japończycy i Koreańczycy, a wcześniej próbowali opracować taki materiał przedstawiciele Izraela i Palestyny.
- W prace nad pakietem zaangażowanych było bardzo wiele osób. W latach 2012–2024 przez zespół przygotowujący materiał przewinęło się:
– 25 autorów z Polski i z Niemiec;
– ponad 50 tłumaczy, pracujących w języku polskim, niemieckim, angielskim, czeskim, francuskim, starogreckim, łacińskim, rosyjskim i włoskim;
– ponad 30 ekspertów z 25 uniwersytetów oraz placówek naukowych z Berlina, Bielefeld, Brunszwiku, Getyngi, Gießen, Jülich, Halle, Hamburga, Kilonii, Kolonii, Krakowa, Lipska, Lublina, Lüneburga, Moguncji, Münster, Oldenburga, Poznania, Torunia, Warszawy, Wiednia, Wrocławia i Zamościa.
- Spotkania robocze odbywały się przede wszystkim w Warszawie i Wiesbaden, ale też w Bad Kreuznach, Berlinie, Brukseli, Brunszwiku, Eberbach, Frankfurcie nad Menem, Frankfurcie nad Odrą, Gdańsku, Halle, Johannisbergu, Krakowie, Moguncji, Poczdamie, Słubicach i Zamościu.
- Podręcznik „Europa – Unsere Gechichte” został wyróżniony Nagrodą Podręcznika Roku 2021 za najlepszy podręcznik w Niemczech w kategorii „Nauki społeczne”.
- Pakiet „Europa. Nasza historia / Europa – Unsere Geschichte” został uhonorowany przez Polską Akademię Umiejętności (PAU) w Krakowie wyróżnieniem za Podręcznik roku 2024 w Polsce.