Stres to bardzo częsty bodziec, z jakim musimy mierzyć się w naszej pracy. Są jednak zawody, których przedstawiciele muszą mierzyć się z nim szczególnie. Przykładem są oczywiście nauczyciele. Jak radzić sobie ze stresem w pracy nauczyciela? Zacznijmy od podstawowej definicji. Stres to „dynamiczna reakcja adaptacyjna wynikająca z różnicy pomiędzy możliwościami a wymogami sytuacji, która skłania do podjęcia zachowań zaradczych, które mają przywrócić stan równowagi”.
Stres w pracy nauczyciela
Jak wynika z danych umieszczonych w książce „Stres w zawodzie nauczyciela” Rudolfa Kretschmanna, w ciągu 1 godziny lekcyjnej nauczyciel aż do 200 razy musi podejmować decyzje. Do tego dochodzi wiele interwencji w sytuacjach konfliktowych. Przeliczając te wartości na 5 godzin lekcyjnych, mamy aż 75 interwencji i 1000 decyzji. A to tylko lekcje. Dodajmy do tego sytuacje pozalekcyjne, a w realiach szkoły stacjonarnej (nie zdalnej) także podczas przerw.
W jaki sposób jednak doprowadzić do przywrócenia stanu równowagi?
Aby efektywnie radzić sobie ze stresem, należy rozwijać odporność na bodźce stresowe. Można to zrobić m.in. poprzez samopoznanie, czyli świadome poznanie siebie, sprawdzanie, co nam służy, a co przeszkadza w naszym otoczeniu i w relacjach codziennych. Ważne jest również dbanie o zdrowy tryb życia. Warto zadbać o wypoczynek, wysypianie się, regularne spożywanie posiłków oraz równowagę pomiędzy pracą a odpoczynkiem. Należy stawiać granice i pilnować, by ich nie przekraczano, być asertywnym.
Czytaj także: Jak dbać o motywację w pracy nauczyciela?
Właściwe zarządzanie czasem pomaga w zmniejszaniu ilości sytuacji trudnych w życiu codziennym. Ważne, by ustalić hierarchię ważności spraw, zrobić listę zadań i podążać wg tej listy, zaplanować działania i zastanowić się nad tym, z czego możemy bez konsekwencji zrezygnować. Istotne jest również proszenie o pomoc innych osób i domaganie się szanowania naszego czasu. Według obecnej wiedzy, na wypalenie zawodowe narażeni są przedstawiciele wszystkich profesji, choć nauczyciele są grupą narażona bardzo.
Jakie są objawy wypalenia zawodowego?
Nauczyciele powinni się obserwować, by w porę „wychwycić” syndromy zespołu wypalenia zawodowego. Wskazuje się na trzy podstawowe objawy. Są to, po pierwsze, wyczerpanie emocjonalne i psychofizyczne, m.in. na skutek psychicznego przemęczenia. Po drugie, to depersonalizacja, czyli stawanie się obojętnym w reagowaniu na sytuacje w pracy, np. na przedmiotowe traktowanie uczniów. I po trzecie – poczucie obniżenia osobistej adekwatności co prowadzi może do obniżenia lub utraty zaangażowania zawodowego. Praca musi sprawiać satysfakcję. Spędzamy w niej dużą część swojego życia, dlatego warto pilnować, by stres z niej wynikający nie rządził naszym życiem oraz żeby nie dopuścić do wypalenia zawodowego. A jeśli stres jest długotrwały i samemu nie jesteśmy w stanie poradzić sobie z tymi emocjami, warto udać się po pomoc do specjalisty – do psychologa.
Inni czytali: WOPFU i IPET – czym są i kto powinien je przygotowywać?
