Niezwykle ważne jest mówienie o patriotyzmie. Nie tylko w kontekście walki o państwo i wolność czy umacniania znaczenia kraju na arenie międzynarodowej. Także w tym nowym znaczeniu, dbania o swoją ojczyznę w kontekście ekologii, poprawności językowej, tolerancji i uczestniczenia w wyborach. Może to być także płacenie podatków, jak i kasowanie biletu w komunikacji miejskiej, niezaśmiecanie otoczenia, szanowanie siebie nawzajem, pomaganie innym, dbanie o wspólne przestrzenie tj. klatka schodowa czy plac zabaw albo szanowanie przyrody, sprzątanie po psie czy segregowanie śmieci. Jak uczyć patriotyzmu dzieci? Poprzez malarstwo, literaturę, komiksy, rymowanki i wyklejanki. Wszystko zależy od wieku dziecka. Dzięki takim okazjom jak Święto przypadające na 11 listopada, można zwrócić się w kierunku kształtowanie poczucia tożsamości kulturowej, lokalnej i narodowej oraz postaw patriotycznych.
Jak uczyć patriotyzmu w szkole?
Patriotyzm powinien się kojarzyć się z szacunkiem dla narodowej przeszłości, tradycji i nieobojętności wobec czasów teraźniejszych. Kształtowanie patriotyzmu to także rozwijanie zainteresowań uczniów związanych z poznawaniem kraju, w którym żyjemy. Jak to można zrobić? Choćby organizując wycieczki krajoznawcze i turystyczne, także w lokalnych społecznościach. Podziwiamy nie tylko miejsca, w których odbywała się walka o Polskę, miejsca, gdzie rodziła się historia naszego kraju, ale także te, gdzie rozwija się nasza ojczyzna obecnie. To więc, nie tylko odwiedzanie zamków, pomników pamięci narodowej, muzeów, pogłębiających wiedzę dziecka i nastolatka o kraju i jego historii. Dobrze prowadzone wycieczki krajoznawcze również prowadzą do kształtowania właściwej postawy patriotycznej.
Kiedy zostało ustanowione Święto Niepodległości? Wcale nie 11 listopada 1918 roku
„Ni z tego, ni z owego była Polska na pierwszego” – powiedział o wydarzeniach z listopada 1918 roku Józef Piłsudski na zjeździe legionistów w Kaliszu w 1927 roku Rzeczywiście – chaos, jaki panował na ziemiach polskich jesienią 100 lat temu, sprawił, że przez kolejne dziewiętnaście lat Polacy nie umieli dokładnie powiedzieć, kiedy narodziło się niepodległe państwo polskie. Dopiero w 1937 roku dzień 11 listopada został ustanowiony przez Sejm Narodowym Świętem Niepodległości. Dlaczego tak? Bo tych dat związanych z ustanowieniem niepodległości było zbyt wiele. Dla mieszkańców Królestwa Polskiego dniem zrzucenia jarzma zaborów mógł być 5 listopada 1916 roku. Na Zamku Królewskim w Warszawie zawisły wówczas polskie biało-czerwone flagi, a niemiecka orkiestra zagrała uroczyście „Jeszcze Polska nie zginęła”. Nie traktowano jednak tej daty poważnie. W Galicji pamiętano o działaniach Polskiej Komisji Likwidacyjnej powstałej 28 października 1918 roku. Wielkopolanie swoją niepodległość i przyłączenie do Polski musieli wywalczyć zbrojnie w powstaniu rozpoczętym 27 grudnia tego roku. A socjaliści widzieli początek niepodległości w dniu powołania przez Ignacego Daszyńskiego Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej w Lublinie – 7 listopada.
Dlaczego 11 listopada obchodzimy Święto Niepodległości?
Co zatem wydarzyło się 11 listopada 1918 roku, że uznano ten dzień za niezwykły w naszych dziejach? Na ziemiach polskich, poza przekazaniem Piłsudskiemu przez Radę Regencyjną władzy nad wojskiem i rozbrojeniem niemieckiego garnizonu w Warszawie, właściwie niewiele. Za to dla dziejów świata – data ta ma znaczenie ogromne! Tego dnia podpisano zawieszenie broni na froncie zachodnim, co praktycznie kończyło wielką wojnę. I pewnie dlatego, ów dzień świętowało w II Rzeczypospolitej przede wszystkim wojsko. W miarę upływu lat znaczenie 11 listopada rosło. W 1926 roku dzień ten stał się dniem wolnym od pracy dla urzędów. Natomiast w 1932 – także dniem wolnym od nauki. 11 listopada jest dziś Narodowym Dniem Niepodległości. Tego dnia wspominamy wysiłki wszystkich, którzy w trzech zaborach i poza granicami ziem polskich, swoimi działaniami doprowadzili do odrodzenia niepodległej Rzeczypospolitej. Jest to, zatem, dzień symboliczny i wyjątkowy. Dzień cudu niepodległości, o którym trzeba pamiętać, że po 123 latach niewoli, podziałów i rozbicia, Polska znowu była wolna.
Rozwijanie patriotyzmu
Jednym ze sposobów na rozwijanie świadomości patriotycznej jest wykorzystanie literatury, filmu, muzyki czy malarstwa. W taki sposób – na przykład oglądając filmy czy odwiedzając różnego rodzaju muzea – dzieci i młodzież również mogą zapoznawać się z historią kraju i pogłębiać swoją wiedzę. Bardzo ważne jest, by młodzi ludzie dorastali w poczuciu, że patriotyzm to nie tylko wyświechtane hasło, które bardziej dotyczy ich dziadków czy rodziców, niż ich samych.
Warto nauczyć najmłodszych symboli narodowych: godła, flagi i hymnu.
Naukę symboli narodowych z najmłodszymi najlepiej odbyć poprzez wspólne słuchanie i śpiewanie hymnu. Można też wykonać z dziećmi prace plastyczne – zrobienie lub uszycie flagi, narysowanie lub pokolorowanie herbu.
Czytaj także: Postawa obywatelska uczniów. Jak ją pielęgnować?
Uczestnictwo w świętach narodowych
Wydarzenia codzienne mogą być przejawem patriotyzmu, ale podczas świąt narodowych możemy bardziej podkreślić nasz związek z Polską np. uczestnicząc w marszach czy obchodach.
Lektury na temat patriotyzmu
Warto także zapoznać najmłodszych z pozycjami literackimi, które mówią o historii Polski, zasłużonych Polakach oraz o kulturze naszego kraju. W książce „Wielka księga małego Polaka” Joanny Bachanek znajdują się informacje na temat znaczenia symboli narodowych, różne legendy, wiedza na temat regionów, strojów ludowych, kuchni, atrakcji turystycznych, ważnych wydarzeń z historii naszego kraju oraz sylwetki wybitnych Polaków. Warto też zajrzeć do książki „Ignaś. Opowieści patriotyczne” Wioletty Piaseckiej (bohaterem jest Ignacy Jan Paderewski: pianista, kompozytor, działacz niepodległościowy, mąż stanu i polityk. To historia niezwykłego chłopca, który miał tylko dwa marzenia: być kimś i zrobić coś dla Polski). „Wielka księga małego patrioty” tłumaczy natomiast, czym jest patriotyzm i co współcześnie oznacza bycie patriotą. „Jaki znak twój? Wierszyki na dalsze 100 lat niepodległości” Michała Rusinka mogą pomóc w uczeniu patriotyzmu najmłodszych. Dla trochę starszych polecamy komiks „100 na 100. Antologia komiksu na stulecie odzyskania niepodległości”. W publikacji znajduje się 17 komiksów najlepszych rysowników, które opowiadają o najważniejszych wydarzeniach z lat 1914-1921.
„100 na 100. Antologia komiksu na stulecie odzyskania niepodległości” – najlepsi rysownicy i scenarzyści komiksów
Podejmując 4 lata temu wyzwanie opracowania jubileuszowej antologii komiksu historycznego, mieliśmy świadomość, jak wymagającą formą jest komiks, a jednocześnie wiedzieliśmy, jak dużym powodzeniem cieszy się wśród czytelników w ostatnich latach. Najlepsi rysownicy i scenarzyści komiksu tym razem zaangażowali swój talent w opowieść o tym, jak po 123 latach zaborów, niewoli i powstańczych zrywów narodziło się niepodległe Państwo Polskie. Po raz pierwszy otrzymaliśmy tę opowieść w tak niezwykłej formie wizualnej! W wyniku tej współpracy powstała pierwsza w historii tego typu publikacja, zawierająca 17 komiksów opowiadających o najważniejszych wydarzeniach z lat 1914-1921, wzbogacona o 8 wyjątkowych artykułów publicystycznych. Każdy komiks poprzedzony jest wstępem historycznym – przybliżającym kontekst wydarzeń tamtych dni i warto zaznaczyć, iż niejednokrotnie jest to wiedza spoza podręczników do historii. Notki biograficzne rozpoczynające każdy komiks prezentują twórczość i sylwetki rysowników oraz scenarzystów, takich twórców jak: Marek Szyszko, Bogusław Polch, Maciej Parowski, Andrzej Nowakowski, Zbigniew Kasprzak, Tomasz Kołodziejczak, no i Papcio Chmiel. Album stał się nie tylko okolicznościową publikacją dla szkół, ale ważnym wydarzeniem we współczesnej historii krajowego komiksu.
Ciekawostki o antologii
- Antologia w liczbach: 232 strony, 17 komiksów, 1015 rysunków!, 8 artykułów.
- Wszystkie komiksy zostały sprawdzone przez historyków, poprawione, a niektóre przerysowane.
- Prawdopodobnie jest to pierwsza publikacja, która wykorzystuje niedawno odkrytą i świeżo zdigitalizowaną, legendarną, pierwszą polską czcionkę „Brygada 1918″, stworzoną z okazji dziesięciolecia odzyskania niepodległości.
- Niektórzy z rysowników jak Andrzej O. Nowakowski i Marek Szyszko, wrócili do rysowania komiksów po ćwierćwieczu nieobecności.
- Komiksy powstawały w 11 różnych miastach: w Warszawie, Łodzi, Poznaniu, Gdańsku, Wrocławiu, Bydgoszczy, Kielcach, Wejherowie, Lublinie, Piotrkowie Trybunalskim oraz w Brukseli.
- Twórcy Antologii nie spotkali się nigdy w jednym miejscu.
- Scenariusz „Pierwsza lekcja” został oparty na dziennikach dziadka scenarzysty.
- W komiksie „Pod Radzymin i z powrotem” znalazło się rysunkowe nawiązanie (kadr z bolszewikami) do legendarnego komiksu „Breakthrough” (antologii komiksu wydanej z okazji zburzenia Muru Berlińskiego) tych samych autorów.
Chcesz kupić komiks? Znajdziesz go w naszym sklepie.
Wspólne sprzątanie z uczniami
Można zorganizować z uczniami także akcję sprzątania okolic szkoły. Warto wtedy im wspomnieć, że dbanie o wspólną przestrzeń także jest przejawem patriotyzmu. Także sprzątanie odchodów po swoim pupilu się do tego tego zalicza. Jeśli jesteś rodzicem, może w weekend zabrać pociechę na spacer, przy okazji biorąc ze sobą torbę na śmieci. I razem z nim posprzątać okolicę, po której spacerujecie.
Zachęcenie do udziału w wyborach szkolnych
Jeśli w waszej szkole odbywają się wybory do samorządu uczniowskiego, warto podkreślić uczniom, że swoim głosem mają wpływ na dalsze działanie szkoły – wystarczy, że posłuchają pomysłów kandydatów, samodzielnie zdecydują, którego popierają i w wyborach zagłosują. Takie akcje mogą w nich utrwalić model, że chodzenie na wybory daje realny wpływ na zmiany, które dzieją się w naszym otoczeniu. Mamy nadzieję, że po przeczytaniu artykułu wiesz, jak uczyć patriotyzmu dzieci. Jeśli chcesz być na bieżąco z innymi artykułami, zapisz się na nasz newsletter.
Może Cię zainteresować: Empatia, czyli współodczuwanie. Dlaczego jest tak ważne?
Bądź na bieżąco ze wszystkimi treściami na blogu „Temat: Edukacja” >> ZAPISUJĘ SIĘ NA NEWSLETTER
