Coraz więcej młodych uczniów jeszcze przed osiągnięciem pełnoletności chce sobie trochę dorobić i zacząć legalną pracę. Polskie prawo umożliwia osobom, które ukończyły 15. rok życia podjęcie pracy zarobkowej. Czy można zacząć pracować przed ukończeniem 18 r.ż.? Jakie warunki trzeba spełnić, aby móc pracować nie będąc jeszcze dorosłym? W Polsce pracę może podjąć osoba, która ukończyła 15. rok życia. Aby pracodawca mógł zatrudnić osobę młodocianą, czyli tę, która ma już 15 lat, a nie skończyła jeszcze 18, muszą być spełnione następujące warunki:
- ukończenie co najmniej ośmioletniej szkoły podstawowej,
- przedstawienie świadectwa lekarskiego stwierdzającego, że praca danego rodzaju nie zagraża zdrowiu osoby młodocianej.
Dodatkowo, osoba, która nie ukończyła ośmioletniej szkoły podstawowej i która nie ma 15 lat, może być zatrudniona na zasadach określonych dla młodocianych. Oznacza to, że może zacząć pracować wyłącznie w celu przygotowania zawodowego w formie przyuczenia do wykonywania określonego zawodu.
Czy można zacząć pracować przed ukończeniem 18 r.ż.
Wiele młodych osób podejmuję pracę, aby móc odłożyć sobie nieco pieniędzy na określony cel, bądź usamodzielnić się finansowo. Często są to prace wakacyjne lub dodatkowe, po szkole. Młodociani nie mogą jednak wykonywać każdej pracy i z zasady powinni być zatrudniani do prac lekkich. Nie ma jednak wykazu takich prac. Jedyne kryteria, mówią, że praca lekka nie może powodować zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego młodocianego oraz nie może utrudniać młodocianemu wypełniania obowiązku szkolnego. W rozporządzeniu Rady Ministrów z 24 sierpnia 2004 roku jest jednak wykaz prac zabronionych młodocianym. Pracodawca musi także ustalić czas pracy młodocianego, uwzględniając tygodniową liczbę godzin nauki wynikającą z programu nauczania, a także z rozkładu zajęć szkolnych. W związku z tym:
- tygodniowy wymiar czasu pracy w okresie zajęć szkolnych nie może przekraczać 12 godzin;
- jeśli w danym dniu młodociany uczestniczy w zajęciach szkolnych, to nie może pracować więcej niż 2 godziny;
- w okresie ferii szkolnych czas pracy nie może przekraczać 7 godzin w ciągu doby i 35 godzin w tygodniu; jeżeli młodociany ma mniej niż 16 lat, to w ciągu doby nie może pracować więcej niż 6 godzin;
- przed nawiązaniem stosunku pracy musisz uzyskać od młodocianego oświadczenie o zatrudnieniu, albo o niepozostawaniu w zatrudnieniu u innego pracodawcy; (wymiar czasu pracy określony powyżej obowiązuje także w przypadku, gdy młodociany jest zatrudniony u więcej niż jednego pracodawcy).
Czytaj także: Praktyki zawodowe. Dlaczego warto je zrealizować i gdzie można je odbyć?
Przygotowanie do zawodu
Osoby młodociane mogą także być zatrudnione na zasadzie nauki do zawodu lub przyuczenia do wykonywania określonej pracy. Nauka zawodu to przygotowanie młodocianego do pracy w charakterze wykwalifikowanego pracownika lub czeladnika; obejmuje praktyczną naukę zawodu oraz dokształcanie teoretyczne. Zawody, w których odbywa się nauka zawodu, określają przepisy dotyczące klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego. Nauka zawodu u pracodawców będących rzemieślnikami może odbywać się także w zawodach odpowiadających danemu rodzajowi rzemiosła, nieujętych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego, określonych w przepisach dotyczących klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy. Co do zasady, nauka zawodu trwa 36 miesięcy, chyba że:
- młodociany kształcący się w branżowej szkole I stopnia nie otrzymał promocji do klasy programowo wyższej lub nie ukończył szkoły; w takim przypadku można wydłużyć czas trwania nauki zawodu, lecz nie więcej niż o 12 miesięcy;
- pracodawca na wniosek młodocianego wyrazi zgodę na skrócenie czasu trwania nauki zawodu, nie więcej jednak niż o 12 miesięcy; jeżeli młodociany nie dokształca się w branżowej szkole I stopnia.
Osoby, które przed ukończeniem nauki zawodu osiągnęły pełnoletność, kończą naukę na warunkach określonych dla młodocianych.
Inni czytali: Pozostawienie dziecka pod opieką rodzeństwa. Co mówi prawo?
Czy warto wcześniej zacząć?
Warto pamiętać, że im wcześniej zaczniemy pracę, tym większe doświadczenie będziemy mieć. Jest to nie tylko cenne z punktu widzenia przyszłego pracodawcy, ale również daje możliwość młodemu człowiekowi na zapoznanie się z rynkiem oraz jego możliwościami. Jednak zanim młodzież rozpocznie pracę, musi sobie zadać parę ważnych pytań:
- Czy ma na to wystarczająco czasu?
- Czy nowa praca nie spowoduje zaniedbania innych obowiązków?
- Jaki jest powód chęci podjęcia pracy?
- Czy nie lepiej zaangażować się w wolontariat, który jest elastyczniejszą formą pracy?
Najważniejsze, aby pamiętać, że należy mierzyć siły na zamiary! Jeśli praca i obowiązki szkolne to dla Ciebie za dużo, to zrezygnuj – zdrowie psychiczne jest najważniejsze!
Dowiedz się również, jak brak snu wpływa na nastolatków.
Zapisz się na nasz newsletter i bądź na bieżąco ze wszystkimi treściami na blogu „Temat: Edukacja” >> ZAPISUJĘ SIĘ
