Celem godziny wychowawczej, poświęconej problematyce autyzmu jest zwiększenie świadomości dzieci i młodzieży na temat tego zaburzenia, a także uwrażliwienie ich na potrzeby osób autystycznych. Dowiedz się z poniższego artykułu, jak rozmawiać z uczniami o autyzmie.
Jak rozmawiać z uczniami o autyzmie? Pomysł na godzinę wychowawczą
Plan takiej lekcji powinien zawierać
- wyjaśnienie czym jest autyzm i jakie są jego najczęstsze objawy;
- przedstawienie z jakimi trudnościami borykają się osoby z autyzmem;
- informacje na temat tego, jak wspierać i otaczać opieką osoby z autyzmem, jak włączać je w grupy i szkolne społeczności;
- czas na pytania uczniów, dyskusję i podsumowanie.
Co warto powiedzieć uczniom o autyzmie?
Poniżej przedstawiamy tylko przykład – informacje i terminologię należy dostosować do wieku uczniów (szczegóły warto skonsultować z psychologiem szkolnym, którego również dobrze jest zaprosić na takie zajęcia – w końcu to on jest specjalistą!)
Czytaj także: Kiedy należy zabrać dziecko do psychiatry?
Autyzm to zespół wielu różnych cech i sposobów zachowania się, które są spowodowane odmienną budową mózgu. Osoba z autyzmem inaczej spostrzega i odczuwa otaczający nas świat. Potrzebuje więcej czasu na zrozumienie docierających informacji – obrazów, dźwięków, zapachów. Często zdarza się, że niektórych z nich nie odbiera wcale albo odbiera zbyt mocno, tak że aż bolą. Dzieci autystyczne mogą narzekać, że jest za jasno, za głośno, że coś brzydko pachnie, chociaż inni tak nie uważają. Boją się tego, czego nie rozumieją albo co sprawia im ból. Kiedy bardzo się wystraszą mogą krzyczeć uderzać siebie albo inna osobę, niszczyć rzeczy. Nie chcą nikomu zrobić krzywdy, nie są złe, tylko nie wiedzą, jak poradzić z lękiem, który odczuwają.
Osobom w spektrum autyzmu trudniej kontrolować pewne zachowania
Czasami możemy zauważyć, że osoby autystyczne mogą się nietypowo zachowywać, np. kiwać na krześle czy kręcić wokół własnej osi. Nie ma w tym nic dziwnego. Każdy z nas może czasem robić coś podobnego, np. w sytuacji intensywnego koncentrowania wysuwać język lub coś do siebie mamrotać, obgryzać paznokcie w zdenerwowaniu czy z nudów machać nogą. Osoby z autyzmem także mogą mieć takie zachowania. Różnica jest taka, że trudniej im nad tymi czynnościami zapanować, zrezygnować z nich.
Może Cię zainteresować: Czy nauczyciel może zmusić do wizyty w poradni psychologiczno-pedagogicznej?
Osoby w spektrum autyzmu mogą mieć problem z nowymi osobami i zamianami
Osoby autystyczne czują się bezpieczniej, kiedy wszystko wokół nich dzieje się zawsze tak samo. Nie lubią żadnych zmian czy niespodzianek, z którymi mogą sobie nie poradzić. Objawy autyzmu to także problemy z nawiązywaniem kontaktów z innymi. Wiele dzieci z autyzmem zaczyna mówić późno lub nie mówi wcale. Często mają trudności ze zwykłą rozmową, z zapytaniem czy mogą dołączyć do gry lub jakiegoś działania. Mają trudności ze zrozumieniem intencji i zachowań innych osób, a także z wyrażaniem własnych emocji. Nie potrafią np. poznać, jak się czujesz, patrząc na twoją twarz. Trudno jest im też zrozumieć żarty, aluzje i przenośnie. To co słyszą, rozumieją dosłownie. Może się wydawać, że osoby autystyczne nie lubią kontaktu z innymi ludźmi. W rzeczywistości zazwyczaj chciałyby nawiązywać przyjaźnie, ale jest to dla nich trudne, ze względu na nieposiadanie wystarczających umiejętności w tym zakresie.
Wyjątkowe umiejętności i zainteresowania
Osoby z autyzmem często mają wiele specyficznych problemów, ale mogą też posiadać wyjątkowe umiejętności i zainteresowania. Mogą się wyróżniać bardzo dobrą pamięcią, dokonywać skomplikowanych obliczeń matematycznych albo posiadać bardzo bogatą wiedzę na jakiś temat. Dziś spróbujemy poznać świat takiej osoby, bo być może kiedyś zdarzy się, że będzie ona potrzebować naszej pomocy w pokonywaniu swoich trudności. Wiedząc, jak osoby z autyzmem odbierają otoczenie, łatwiej jest je zrozumieć i znaleźć sposób, aby im pomóc.
Przeczytaj: Jak pracować z uczniem ze spektrum autyzmu?
Nie wiesz, jak rozmawiać z uczniami o autyzmie? Wykorzystaj na lekcji filmy
Na lekcji warto wykorzystać filmy edukacyjne na temat autyzmu. Dla młodzieży są to np. „Tacy jak wy”, „Autyzm wprowadza zmysły w błąd” lub „Czym jest autyzm dla autystyków”.
Niech uczniowie wczują się w sytuację osoby w spektrum autyzmu
Przykłady ćwiczeń, które umożliwią wczucie się w sytuację osoby autystycznej i lepsze jej zrozumienie.
- Poproś dzieci o połączenie się w pary. Zadaniem będzie przekazanie partnerowi nazwy ulubionej gry lub tytułu książki, bez używania słów. Zapytaj uczniów czy było to trudne i co czuły nie mogąc wyrazić słowami tego, co chciały powiedzieć koledze lub koleżance. Zwróć uwagę, że choć osoby w spektrum autyzmu mają duży problem z komunikacją, nie znaczy to, że nic nie rozumieją. Jednak przekazanie tego, co czują, myślą lub potrzebują sprawia im często ogromne trudności.
- Poproś na środek klasy dwie osoby. Zadaniem jednej z nich będzie przekazanie drugiej krótkiego zdania. Pozostałe osoby będą im w tym czasie przeszkadzać. Mogą krzyczeć, stukać w ławki, szeleścić kartkami, głośno rozmawiać, tupać. Osoba wypowiadająca zdanie mówi normalnym tonem, nie może przekrzykiwać reszty klasy. Po wykonaniu zadania zaproponuj krótką dyskusję. Podsumuj ją, mówiąc, że właśnie takie trudności miewają osoby z autyzmem. Różne dźwięki, które docierają do nich z otoczenia, mogą być tak przytłaczające, że nie mogą skupić uwagi na tym, co się do nich mówi.
- Przygotuj zdjęcie twarzy, która wyraża jakąś emocję. Przygotuj też odpowiednią ilość wyciętych obrazów oka tej twarzy. Uczniowie pracują w parach, każda para otrzymuje obraz oka. Zadaniem uczniów jest odgadnięcie emocji prezentowanej osoby. Na zakończenie ćwiczenia zaprezentuj uczniom zdjęcie całej twarzy. Porozmawiajcie o tym, jakie trudności sprawiło zadanie. Podsumuj wyjaśnieniem, że osoby z autyzmem często mają problem ze zrozumieniem emocji innych. Mogą koncentrować się tylko na jednym fragmencie twarzy i nie zwracać uwagi na resztę. Dlatego właśnie mają problem z odczytaniem, jakie emocje wyraża twarz danej osoby.
Porozmawiajcie o wsparciu i pomocy
Przede wszystkim szacunek
Jeśli twój autystyczny kolega zachowuje się inaczej, czasami może trochę dziwnie, nie oznacza to, że możesz go szanować mniej, niż innych kolegów. Inny nie oznacza gorszy. Wszyscy czymś się od siebie różnimy, mamy swoje słabości, trudności, mamy też mocne strony. Traktuj go tak, jak sam chciałbyś być w podobnej sytuacji traktowany lub jak chciałbyś, aby były traktowane bliskie ci osoby.
Bądź życzliwy
Jeśli widzisz, że twój kolega potrzebuje pomocy – pomóż. Pokaż drogę do klasy, przypomnij o zabraniu podręczników z klasy czy kurtki z szatni. Jeśli stoi z boku – zaproponuj wspólne działanie lub zabawę. Traktuj kolegę serio, unikaj dowcipów, mów prostym i łatwym językiem. Zaoferuj swoje zainteresowanie, np. próbując poznać jego pasję. Osoby z autyzmem mają trudności z zawieraniem znajomości, ale nie znaczy to, że ich nie potrzebują.
Może Cię zainteresować: Pomysł na godzinę wychowawczą: rozmowa o ADHD
Zaopiekuj się
Nie pozwalaj innym na wygłupy i żarty z autystycznego kolegi, weź go w obronę. W razie większych problemów, zwróć się do nauczyciela lub innej dorosłej osoby. Podsumowanie godziny wychowawczej o spektrum autyzmu W celu podsumowania zajęć, można poprosić uczniów o dokończenie poniższych stwierdzeń: Dowiedziałem się… Uświadomiłem sobie… Zaskoczyło mnie… Trudno mi było… Zrozumiałem… Zapamiętam…
Zapisz się na nasz newsletter i bądź na bieżąco ze wszystkimi treściami na blogu „Temat: Edukacja” >> ZAPISUJĘ SIĘ
