Już do tej pory w wielu klasach i szkołach uczyło się wiele dzieci z innych kręgów kulturowych i językowych. Obecnie, w momencie działań wojennych za wschodnią granicą Polski, w polskich szkołach pojawi się jeszcze więcej uczniów ukraińskiego pochodzenia. Na jakich zasadach odbywa się przyjmowanie do szkoły obcokrajowców i jakie warunki musi spełnić placówka oświatowa w takiej sytuacji? Według danych Ministerstwa Edukacji Narodowej, w roku szkolnym 2018/2019 w polskich szkołach i przedszkolach było około 44 tysiące cudzoziemców. Wszystkie dzieci przybywające z zagranicy, będące w wieku 7-18 lat, w tym także te, które ubiegają się o ochronę międzynarodową lub jej podlegają, korzystają z nauki w szkołach publicznych na takich samych zasadach, jak dzieci polskie.
Przyjmowanie do szkoły obcokrajowców. Podstawa prawna
Warunki podejmowania nauki przez osoby przybywające z zagranicy w polskich szkołach określają przepisy: – art. 165 i 166 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 910) oraz rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie kształcenia osób niebędących obywatelami polskimi oraz osób będących obywatelami polskimi, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw (Dz. U. z 2020 r., poz. 1283) oraz – art. 363 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60) oraz rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 9 września 2016 r. w sprawie kształcenia osób niebędących obywatelami polskimi oraz osób będących obywatelami polskimi, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw (Dz. U. z 2016 r. poz. 1453) wraz z późniejszymi zmianami (Dz. U. z 2017 r. poz. 1634).
Jakie dokumenty należy złożyć?
Dzieci z Ukrainy (w wieku od 7 do 18 lat) przyjmowane są na warunkach jakie przysługują obywatelom Polski. Mogą zostać włączone do edukacji w ciągu całego roku szkolnego. Poziom dostosowywany jest na podstawie sumy ukończonych lat nauki w szkole w ojczyźnie. W standardowych warunkach, cudzoziemców przyjmuje się do publicznych szkół na podstawie zagranicznych dokumentów potwierdzających uczęszczanie do szkoły za granicą, bądź ukończenie kolejnego etapu kształcenia. Przepisy nie przewidują obowiązku dokonywania nostryfikacji dokumentów, jednak wyjątek stanowią publiczne szkoły branżowe II stopnia i publiczne szkoły policealne. Tu warunkiem przyjęcia jest posiadanie potwierdzonego wykształcenia zasadniczego zawodowego albo wykształcenia branżowego I stopnia lub wykształcenia średniego. Zagraniczne świadectwo potwierdzające wykształcenie średnie może być w Polsce uznane z mocy prawa lub decyzją kuratora oświaty.
Oddziały przygotowawcze
Aby umożliwić szybkie i efektywne włączenie uczniów przybywających z zagranicy do polskiego systemu oświaty, od 1 września 2017 roku szkoły mogą tworzyć oddziały przygotowawcze. Mogą one zostać stworzone przez organ prowadzący szkołę publiczną lub niepubliczną. Oddziały te służą uczniom słabo mówiącym po polsku lub nie znającym w ogóle języka polskiego. Do oddziału przygotowawczego można także skierować ucznia, który ma trudności adaptacyjne związane z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, spowodowane na przykład wcześniejszym kształceniem za granicą lub przez sytuacje kryzysowe lub traumatyczne, wynikające z konfliktów zbrojnych, klęsk żywiołowych lub innych kryzysów humanitarnych.
Zobacz także: Zintegruj uczniów z ukraińskimi kolegami
Celem wprowadzenia tej formy organizacyjnej jest wspomaganie efektywności kształcenia osób, które uczyły się w szkołach funkcjonujących w zagranicznych systemach oświaty. Nauka w oddziale przygotowawczym trwa co do zasady jeden rok szkolny. Można ją skrócić lub wydłużyć o nie więcej niż jeden rok szkolny.
Zajęcia wyrównawcze i pomoc asystenta szkolnego
Uczeń cudzoziemski może także skorzystać z pomocy tak zwanego asystenta szkolnego. Tym mianem potocznie określa się pracownika zatrudnionego w charakterze pomocy nauczyciela. Taka osoba musi władać językiem kraju pochodzenia ucznia cudzoziemskiego. Pomoc i wsparcie asystenta przysługuje wyłącznie uczniom cudzoziemcom i należy ją zapewnić przez okres do 12 miesięcy. Cudzoziemcy mogą korzystać także z dodatkowych zajęć wyrównawczych z danego przedmiotu nauczania przez okres 12 miesięcy. Łączny wymiar dodatkowych zajęć z języka polskiego i zajęć wyrównawczych nie może przekroczyć 5 godzin tygodniowo. Szkoła może uruchomić zajęcia wyrównawcze zarówno w formie indywidualnej, jak i grupowo. Podstawą do ich organizacji jest stwierdzenie przez nauczyciela danego przedmiotu potrzeby uzupełnienia różnic programowych.
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna
Dyrektor placówki ma obowiązek zapewnić uczniom migracyjnym pomoc psychologiczno–pedagogiczną. Celem takiego wsparcia jest rozpoznanie potrzeb indywidualnych i edukacyjnych. Polega ona na rozpoznaniu i zaspokojeniu wszelkich dziecka oraz zadbaniu o prawidłowy rozwój psychofizyczny.
Matura i egzamin ośmioklasisty – ułatwienia dla cudzoziemców
Uczniom cudzoziemcom przysługuje również prawo do pewnych ułatwień podczas egzaminów zewnętrznych. Uczeń albo absolwent, któremu ograniczona znajomość języka polskiego utrudnia zrozumienie czytanego tekstu, może przystąpić do:
- egzaminu ósmoklasisty, z wyjątkiem egzaminu z języka obcego nowożytnego – w warunkach i formie dostosowanych do jego potrzeb edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych, na podstawie pozytywnej opinii rady pedagogicznej;
- egzaminu maturalnego, z wyjątkiem egzaminu z języka obcego nowożytnego – w warunkach dostosowanych do jego potrzeb oraz możliwości psychofizycznych, na podstawie pozytywnej opinii rady pedagogicznej.
Zapoznaj się z informacjami opublikowanymi w Serwisie Rzeczypospolitej Polskiej ws. kształcenia w polskim systemie oświaty osób przybywających z zagranicy oraz zasadami przyjmowania cudzoziemców do polskich szkół w kontekście obecnej sytuacji na Ukrainie
