Samoocena dziecka ma wpływ na wiele spraw, nie tylko tych dotyczących życia prywatnego, ale i kwestii szkolnych. W jaki sposób wpływa ona na wyniki w nauce? To, jaki poziom samooceny ma dziecko, wpływa bezpośrednio na to, jakie efekty odnosi w szkole. Od jego podejścia zależy to, jakie oceny uzyskuje. Należy ocenić, jaki poziom samooceny wykazuje dziecko i w zależności od niego dostosować komunikację z dzieckiem i pracę z nim.
Samoocena zawyżona
Dziecko z samooceną zawyżoną ma tendencję do tego, by podejmować działania, którym nie jest w stanie sprostać. Przecenia swoje możliwości, obstawiając, że uda mu się np. opanować cały materiał na sprawdzian z danego przedmiotu w jeden dzień, choć dotychczas nie uczyło się regularnie. Do tego swoje niepowodzenia zgania na innych – zawsze winny jest ktoś z zewnątrz, np. niesprawiedliwie oceniający nauczyciel, hałasujący na lekcji koledzy, źle sformułowane zadanie. W przekonaniu dziecka o zawyżonej samoocenie, sukces jest czymś, co mu się bezwzględnie należy.
Samoocena adekwatna
Dziecko z samooceną adekwatną wierzy w siebie, intuicyjnie znając swoje mocne i słabe strony. Potrafi ono dostosować aspiracje do swoich możliwości, np. jeśli nie opanuje poprawnej pisowni, nie zgłasza się do konkursu ortograficznego z nadzieją, że go wygra. Potrafi przyjmować krytyczne uwagi na swój temat i ma gotowość do rozwijania swoich zainteresowań.
Samoocena zaniżona
Przy zaniżonej samoocenie zupełnie nie wierzy w siebie i swoje możliwości. Ma trudności ze wskazywaniem swoich mocnych stron, a brak wiary w siebie sprawia, że nie angażuje się w aktywności. W sytuacjach stresowych dominuje u niego strategia uniku, do tego dochodzą kwestie somatyczne stresu, czyli bóle głowy, nudności, zaburzenia snu, koszmary.
Co robić w sytuacji, kiedy u dziecka pojawia się lęk? – pisaliśmy tutaj.
Najbardziej pożądaną opcją jest oczywiście samoocena adekwatna, taka o umiarkowanym poziomie, ale z tendencją dostrzegania swoich plusów, podkreślaniem sukcesów. Ważne jest choćby zauważenie małych postępów dziecka, nawet małe zmiany na plus powinny być zauważane – jeśli dotychczas słabiej szły mu dyktanda, a teraz zrobiło w nim jedynie 3 błędy, warto taki progres zauważyć.
Jak wspierać dziecko, kiedy stresuje się przed egzaminem? – przeczytasz tutaj.
Nie do pominięcia jest rola rodziców czy opiekunów. Jeśli oni pokażą, że wierzą w dziecko, mają do niego zaufanie, to takie dziecko zdecydowanie łatwiej wejdzie w proces naukowy oraz w grupę rówieśniczą. Dziecko, które ma odpowiedni poziom samooceny, nie boi się zadawania pytań, częściej zgłasza się w szkole. Tym samym nauczyciele to doceniają i wpływa to na ich odbiór dziecka. Istotne jest jednak, by dziecko o wysokiej samoocenie nie było utwierdzane w przekonaniu, że osiągnęło już wszystko, co mogło, a dziecko, które ma samoocenę niską, powinno być odpowiednio wspierane przez rodziców czy opiekunów. Ale wszystkie dzieci odpowiednio motywować cały czas do rozwoju i do uczenia się nowych rzeczy, bez względu na to jak się same oceniają.
Przeczytaj także: Dlaczego dzieci boją się matematyki? Jak wspierać je w jej nauce?
