Każdy człowiek doświadcza stresu. Niewielki stres staje się skutecznym bodźcem do działania, motywuje do aktywności, pracy, realizacji celów, a więc jest potrzebny człowiekowi. Niestety, jest też inny, zły stres, który powoduje lęk, wręcz strach, wywołuje nieprzyjemne dolegliwości somatyczne, powodując „paraliż” całego organizmu. Zarówno uczniowie, jak i nauczyciele, bywają zestresowani. Każdy młody człowiek, który przekracza progi szkolne przynosi ze sobą także bagaż emocjonalny, aktualne problemy rodzinne czy też osobiste, które zaprzątają jego głowę. Nie zawsze może liczyć na opiekę i wsparcie najbliższych. Czasem aspiracje i oczekiwania rodziców są bardzo wysokie, a uczeń stara się im sprostać, każdą odpowiedź szkolną i pracę okupuje dużym stresem. Bywa porównywany do rodzeństwa, które „miało przecież lepsze wyniki”, a on bywa krytykowany. Ważne też są jego wewnętrzne uwarunkowania i charakter. Współczesna młodzież bardzo często źle znosi wszelką krytykę. A konieczność przygotowania się do zajęć, piętrzące się sprawdziany, nie zawsze motywują do regularnej pracy i sprawiają, że uczeń musi wybierać między przyjemnościami a obowiązkami, co także rodzi dodatkowy stres, rezygnację, a nawet depresję.
Stres wśród uczniów
Młodzieży, często, najbardziej zależy na opinii rówieśników. To, czy zostaną przez nich zaakceptowani i jak będą przez innych ocenieni, jest dla nich bardzo ważne. Nie bez znaczenia jest moda. Obowiązujący trend, związany z wyglądem, zainteresowaniami czy nawet sposobem i formą komunikacji, co dodatkowo jest także kreowane przez różnego rodzaju media. Naukowcy przeprowadzili – jak nazywa je Nina Minkley – obiektywne badania stresu. Wyposażyli 209 uczniów szkół średnich w pasy piersiowe, które monitorowały tętno podczas pracy nad zadaniami z biologii. Młodzież udzieliła też odpowiedzi na pytania dotyczące samooceny, umiejętności radzenia sobie ze stresem i zainteresowań związanych z biologią. Porównanie odpowiedzi udzielonych w kwestionariuszu z mierzonym tętnem wykazało, że z poziomem stresu korelowało głównie zaangażowanie ucznia, czyli wysiłek włożony w rozwiązywanie zadań. Co ciekawe, wbrew oczekiwaniom, te trudniejsze zadania nie przyśpieszały rytmu serca czyli nie zwiększały stresu. „Kiedy jesteśmy zrelaksowani, poszczególne bicia serca nieznacznie się różnią, podczas gdy w stresie, są bardziej zmienne” – wyjaśnia Nina Minkley.
Stres wśród nauczycieli
Stres jest też wpisany w zawód nauczyciela. Pedagog podlega nieustannej ocenie, nie tylko dyrektora. Oceniają go też inni nauczyciele, uczniowie i ich rodzice, a ocena ta nie zawsze jest obiektywna. Wszyscy mają wobec niego określone oczekiwania, którym powinien sprostać. Nauczyciel musi być przecież kompetentny, skuteczny, dokładany i otwarty na potrzeby osób, z którymi współpracuje. Tymczasem, przygotowanie lekcji, sprawdzenie prac, ocenianie uczniów, nieustanna presja czasu, dokumentacja i nieprzewidywalne, zaskakujące sytuacje, których jest świadkiem podczas lekcji i kiedy musi odpowiednio zareagować, nie służą spokojowi nauczyciela. Stresu nie da się wyeliminować z naszego życia, można go tylko „oswoić”. Tak, więc nauczyć się skutecznie go redukować i nie ulegać temu, który potrafi „sparaliżować”, czego Państwu życzę. Autor: Daniel Buchowiecki, nauczyciel dyplomowany, wychowawca i logopeda Artykuł powstał w oparciu o publikację: https://news.rub.de/english/press-releases/2021-04-15-biology-objective-analysis-stress-classroom oraz rozważania własne.
Przeczytaj także: Jakie są objawy wypalenia zawodowego?
