Życie na przełomie XX i XXI w. to ogromna przygoda. Obserwujemy tak wielkie zmiany w społeczeństwie i technologii, że trudno pojąć je wszystkie. Edukacja i podejście do pedagogiki na przestrzeni ostatnich 50 lat podlegały prawdziwej ewolucji. Warto porównać sobie te zmiany – w metodach nauczania oraz programie obowiązującym uczniów z tamtych i tych czasów, by zobaczyć, jak wielką przeszliśmy drogę do obecnego stanu rzeczy.
Różnice programowe
By dostrzec wszystkie różnice, na początku przenieśmy się nieco w czasie. W latach 70-tych XX wieku programy nauczania matematyki w Polsce były zdominowane przez tradycyjne podejście do edukacji. Główne tematy obowiązujące młode umysły uczniów obejmowały arytmetykę, algebrę, geometrię oraz podstawy trygonometrii. Uczniowie spędzali dużo czasu na nauce reguł, twierdzeń i wzorów, które były konieczne do rozwiązania problemów matematycznych. Podręczniki z tego okresu były pełne przykładów i zadań do samodzielnego rozwiązania, a główny nacisk kładziono na pamięciowe opanowanie materiału. Współczesny program nauczania matematyki jest o wiele bardziej zróżnicowany i elastyczny. Oprócz tradycyjnych tematów, takich jak algebra, geometria i trygonometria, uczniowie poznają także podstawy statystyki, rachunku prawdopodobieństwa oraz elementy analizy matematycznej. Programy nauczania są bardziej zorientowane na rozwijanie umiejętności analitycznego myślenia i rozwiązywania problemów. Dzięki dostępowi do nowoczesnych technologii, uczniowie mogą korzystać z interaktywnych narzędzi edukacyjnych, które pomagają wizualizować skomplikowane pojęcia matematyczne. Nawet na egzaminach, takich jak matura, uczniowie mogą korzystać z twierdzeń i wzorów, nie muszą się ich więc uczyć na pamięć. To ogromna zmiana, która pozostawia przestrzeń na więcej kreatywnego myślenia i twórczego podejścia do skomplikowanych problemów matematycznych.
Dowiedz się: Jak uczyć matematyki, żeby zainteresować nią uczniów w podstawówce?
Metody Nauczania
W latach 70-tych metody nauczania matematyki były tradycyjne i oparte głównie na wykładach nauczyciela, pracy z podręcznikiem oraz rozwiązywaniu zadań na tablicy przed całą klasą. Tablica kredowa była podstawowym narzędziem dydaktycznym, a nauczyciel – centralną postacią w procesie edukacji. Nauka odbywała się głównie przez słuchanie wykładów, przepisywanie notatek i rozwiązywanie zadań z podręczników.
Metody te były efektywne, ale nie zawsze angażujące dla uczniów. Młodym umysłom często towarzyszył także strach przed dyscypliną – nauczyciel miał prawo nie tylko zwrócić im uwagę, ale również egzekwować porządek w klasie nawet kosztem naruszenia nietykalności cielesnej dziecka. Panowały zupełnie inne przekonania na temat tego, co można, a czego nie powinno się robić w nauczaniu młodych ludzi. Strach mógł być niemym gościem w klasach, co na pewno nie pomagało najmłodszym w skupieniu na nauce nowych umiejętności.
Dziś takie rzeczy są niedopuszczalne, a współczesne metody nauczania matematyki znacznie się zmieniły także dzięki błyskawicznemu postępowi technologicznemu. Obecnie nauczyciele mają do dyspozycji interaktywne tablice, plansze interaktywne, komputery, tablety oraz różne platformy e-learningowe, jak EDURANGA. Takie ułatwienia pozwalają na dynamiczne prezentowanie materiału, a oprogramowanie edukacyjne umożliwia przeprowadzanie symulacji i wizualizacji matematycznych. Ponadto e-learning i zdalne nauczanie stały się powszechne, szczególnie w czasie pandemii COVID-19. Uczniowie mają dostęp do różnorodnych zasobów edukacyjnych online, które wspierają ich naukę w sposób bardziej angażujący i interaktywny. Młodzi odnajdują się w takim środowisku doskonale i czerpią z niego garściami.
Zobacz również: Jak uczyć młodych ludzi przedsiębiorczości?
Zadania domowe oraz egzaminy
Podstawowym elementem nauczania matematyki w latach 70-tych były codzienne zadania domowe. Uczniowie otrzymywali zestawy zadań do rozwiązania samodzielnie po lekcjach. Nauczyciele dokładnie sprawdzali zadania, które miały na celu utrwalenie materiału omawianego w szkole oraz rozwijanie umiejętności samodzielnego myślenia. Zadania domowe były często pracochłonne i wymagały od uczniów dużej dyscypliny oraz zasobów wolnego czasu. Nie zawsze było to efektywne, szczególnie w rodzinach, w których dzieci miały znacznie więcej obowiązków niż powinny. Szczęśliwie współczesne podejście do zadań domowych w nauczaniu matematyki jest bardziej zróżnicowane. Choć nadal stanowią one ważny element procesu edukacyjnego, nauczyciele coraz częściej korzystają z technologii, aby uatrakcyjnić pracę domową. Platformy edukacyjne oferują zadania interaktywne, quizy i gry edukacyjne, które pomagają uczniom w nauce poprzez zabawę. Zadania domowe są często bardziej skoncentrowane na rozwijaniu umiejętności rozwiązywania problemów i krytycznego myślenia, a nie tylko na mechanicznym przyswajaniu wiedzy.
Podobnie wielkie zmiany zaszły w sposobie sprawdzania nabytej wiedzy uczniów. W latach 70-tych system oceniania i formy egzaminów były dosyć rygorystyczne i jednolite. Egzaminy pisemne składały się głównie z zestawu zadań, które uczniowie musieli rozwiązać w określonym czasie. Testy były zaprojektowane tak, aby sprawdzać głównie wiedzę teoretyczną oraz umiejętność zastosowania wzorów i twierdzeń w praktyce. Ocenianie było surowe, a wyniki miały duży wpływ na przyszłość edukacyjną uczniów. Obecnie system oceniania i formy egzaminów są bardziej elastyczne i różnorodne. Egzaminy pisemne co prawda nadal są ważnym elementem oceny, ale coraz częściej uzupełnia się je o projekty, prezentacje, prace grupowe oraz testy online. Współczesne sprawdziany są zaprojektowane tak, aby oceniać nie tylko wiedzę teoretyczną, ale także umiejętności analityczne, krytyczne myślenie oraz zdolność do rozwiązywania problemów. Już nie sama pamięć, a rozumienie materiału odgrywa największą rolę. System oceniania jest bardziej zróżnicowany, a nauczyciele mają większą swobodę w wyborze metod oceny, które najlepiej odpowiadają potrzebom ich uczniów.
Inni czytali: Czy w polskich szkołach jest za dużo sprawdzianów?
Postęp i edukacja
Porównując lekcje matematyki z lat 70-tych i dzisiejszych czasów, można zauważyć wiele istotnych zmian. Programy nauczania stały się bardziej zróżnicowane i zorientowane na rozwijanie umiejętności analitycznego myślenia. Metody nauczania ewoluowały dzięki postępowi technologicznemu, co pozwoliło na bardziej angażujące i interaktywne podejście do nauki. Zadania domowe i system oceniania również uległy zmianom, stając się bardziej elastyczne i dostosowane do indywidualnych potrzeb uczniów.
Dodatkowo, dzięki łączeniu nowych rozwiązań technologicznych możemy nie tylko zapewnić dzieciom ciekawszą naukę, ale również ułatwić rodzicom i nauczycielom łatwy dostęp do śledzenia postępów ich podopiecznych. Takie udogodnienia daje platforma edukacyjna EDURANGA, która dzięki synchronizacji z dziennikiem elektronicznym LIBRUS Synergia daje jeszcze więcej interaktywnych możliwości.
Te zmiany odzwierciedlają szersze przemiany społeczne i technologiczne, które wpłynęły na edukację w ostatnich dekadach. Współczesne lekcje matematyki koncentrują się na rozwijaniu umiejętności, które są niezbędne w dynamicznie zmieniającym się świecie, przygotowując uczniów do przyszłych wyzwań zawodowych i życiowych. Są też znacznie bardziej przyjazne młodym umysłom i sprawiają, że ich potencjał może w pełni rozwinąć twórcze skrzydła. Miejmy nadzieję, że pozostaniemy na tej drodze jak najdłużej.
Zobacz również, jak współczesnym dzieciom dajemy okazję do poznania szkoły z czasów ich rodziców oraz dziadków i do porównania, jak dzieci uczyły się i żyły kiedyś, a jak teraz. Matematyka kl. 1, Zofia Cydzik – reprint wydania siedemnastego z 1983 roku to sentymentalny powrót do przeszłości dla osób dorosłych, a dla dzieci interesująca podróż w świat matematyki, jak i historii.
